Poznaj podstawowe informacje na temat rozdzielnicy elektrycznej do użytku domowego.
Chociaż wszystkie domowe instalacje elektryczne różnią się między sobą, to jednak większość z nich bazuje na tych samych elementach. Jednym z nich jest rozdzielnica elektryczna, która powinna być wyposażona w określoną aparaturę. W poniższym artykule prezentujemy podstawowe informacje o rozdzielnicach, które warto wziąć pod uwagę przed zakupem.
Ostatnio na naszym blogu: Oświetlenie schodowe na zewnątrz budynku - 7 rzeczy, na które musisz zwrócić uwagę przy wyborze.
Co to jest rozdzielnica elektryczna?
Rozdzielnica elektryczna stanowi ważny komponent odbiorczej instalacji elektrycznej, służąc rozdziałowi i przesyłowi prądu do odbiorników elektrycznych. W domach i mieszkaniach stosuje się obecnie standaryzowane rozdzielnice modułowe w obudowie z tworzywa sztucznego. W małych domach jednorodzinnych zwykle wystarcza jedna rozdzielnica, podczas gdy w większych niekiedy praktykuje się montaż jednej rozdzielnicy głównej i od jednej do kilku podrozdzielnic (np. na kolejnych piętrach domu, czy zgodnie z funkcjonalnym podziałem obwodów odrębną dla pomieszczeń mieszkalnych i technicznych).
Rozdzielnice modułowe z tworzywa
Modułowe rozdzielnice elektryczne z tworzywa sztucznego najczęściej dostępne są w białym kolorze obudowy z drzwiczkami pełnymi, również białymi, lub transparentnymi, dymionymi w odcieniu brązu lub antracytu. Każde z rozwiązań ma swoich zwolenników i przeciwników. Drzwiczki transparentne umożliwiają podgląd stanu aparatury bez otwierania rozdzielnicy, natomiast pełne pozwalają na umieszczenie od wewnętrznej strony np. schematu, który zapewni szybką identyfikację aparatów odpowiedzialnych za określone obwody elektryczne. Z technicznego punktu widzenia, to, czy drzwiczki są pełne, czy przezroczyste nie ma jednak żadnego znaczenia.
Dostępne na rynku rozdzielnice przeznaczone są na różną liczbę modułów. Mogą mieć ich kilka, kilkanaście albo kilkadziesiąt, przy czym producenci oferują rozmaite konfiguracje, np. rozdzielnica 36 modułowa może mieć 2 rzędy po 18 modułów lub 3 rzędy po 12 modułów. Dzięki elastycznemu podejściu do kwestii modułowości, istnieje wiele różnych wariantów rozdzielnic pozwalających na jak najlepsze dopasowanie do konkretnych warunków. Warto podkreślić, że liczba rzędów oraz modułów wpływa nie tylko na ostateczne wymiary zewnętrzne rozdzielnicy, ale jest również bardzo ważna z punktu widzenia instalacji – pozwala na właściwą realizację połączeń elektrycznych wewnątrz i uporządkowanie oprzewodowania.
Rozdzielnica natynkowa czy podtynkowa? Jakie IP?
Rozdzielnice modułowe dostępne są jako podtynkowe i natynkowe. Montaż skrzynki podtynkowej wymaga przygotowania odpowiedniej wnęki – w warunkach domowych zwykle popularna jest ta opcja, ponieważ jest bardziej estetyczna. Po zamontowaniu skrzynki elektrycznej, drzwiczki rozdzielnicy podtynkowej niemal licują ze ścianą, co prezentuje się znacznie lepiej niż szafka elektryczna natynkowa umieszczona na ścianie. Jest to istotne zwłaszcza, kiedy rozdzielnica umieszczona jest w widocznym miejscu, np. w przedsionku. Rozdzielnice natynkowe stosuje się w domach jeśli przewidziane są w pomieszczeniach technicznych czy gospodarczych, a także, jeśli grubość ściany nie pozwala na przygotowanie odpowiednio głębokiej wnęki.
Wybierając rozdzielnicę domową, należy również zwrócić uwagę na stopień ochrony obudowy. Wewnątrz pomieszczeń domowych wystarczy IP20 (brak odporności na działanie wody), podczas gdy w pomieszczeniach gospodarczych trzeba dobrać stopień ochrony adekwatny do warunków związanych z narażeniem na działanie wody czy zapyleniem.
Rozdzielnice Natynkowe Schneider Easy9 EU.
Czytaj też: Stopień ochrony IP. Co oznacza w praktyce?
Aparaty elektryczne i inne elementy rozdzielnicy
Standardowa domowa rozdzielnica elektryczna zawiera przede wszystkim aparaty elektryczne i komponenty łączeniowe, których zadaniem jest:
- ochrona ludzi przed porażeniem,
- ochrona mienia przed zniszczeniem (np. przed pożarem),
- rozdział dostarczanej energii elektrycznej na obwody doprowadzane do poszczególnych pomieszczeń czy grup odbiorników.
Aparatura montowana w rozdzielnicy może pełnić również inne funkcje dodatkowe, np. zarządzanie pracą obwodów, pojedynczych odbiorników lub ich grup za pomocą zegarów sterujących.
Podstawowe wyposażenie rozdzielnicy elektrycznej
Choć każda rozdzielnica domowa jest dopasowana indywidualnie do konkretnych warunków, można wyróżnić pewne stałe elementy, które co do zasady, znajdują się w każdej skrzynce. Będą to przede wszystkim:
- wyłącznik główny całego obiektu (rozłącznik izolacyjny),
- ochronniki przepięć, chroniące instalację przed przepięciami, czyli niekontrolowanymi wzrostami napięć, szkodliwymi dla urządzeń elektrycznych, a zwłaszcza elektronicznych (przyczyną przepięć są głównie burze, ale nie tylko),
- kontrolka faz, czyli lampki kontrolne sygnalizacyjne potwierdzające obecność napięcia na każdej fazie,
- wyłącznik różnicowoprądowy (lub kilka różnicówek), stanowiący ochronę przeciwporażeniową i zabezpieczający w szczególności obwód łazienki oraz innych pomieszczeń mokrych,
- wyłączniki nadprądowe zabezpieczające obwody przed przetężeniami (zwarciami i przeciążeniami) trójfazowe i jednofazowe.
Podstawowa aparatura jest uzupełniona często o szyny prądowe (szyny łączeniowe), które pozwalają na uniknięcie dość kłopotliwego oprzewodowania. Dla potrzeb rozdzielnic domowych stosuje się zwykle szyny jedno- i trójfazowe o przekroju 10 lub 12 mm2.
Jak dobrać wyposażenie rozdzielnicy do potrzeb?
Na tak postawione pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Rozwiązań jest wiele, a ich wybór, podobnie jak liczba aparatów i innych komponentów, zależy od konkretnej instalacji elektrycznej. W projekcie instalacji zawsze wskazane są elementy rozdzielnicy dobrane właściwie do potrzeb: wyłączniki nadmiarowo-prądowe o odpowiedniej charakterystyce czasowo-prądowej, liczbie biegunów i prądzie znamionowym oraz zdolności zwarciowej, różnicówki trój- lub dwufazowe, z członem nadprądowym lub bez, trójfazowe i dwufazowe ochronniki przepięć, czy też styczniki modułowe oraz inne aparaty.
Integralną część projektu instalacji elektrycznej stanowi często wykaz materiałów przewidzianych w projekcie, który może stanowić wskazówkę przy zakupach na potrzeby montażu rozdzielnicy i innych elementów instalacji. Trzeba mieć jednak na uwadze, że podczas prac instalacyjnych często dochodzi do pewnych zmian, dlatego projekt techniczny sporządzony przed rozpoczęciem budowy nie zawsze odzwierciedla późniejszy stan faktyczny.
