Czym jest i co oznacza stopień ochrony IP ?
Racjonalny i przemyślany zakup osprzętu elektrycznego polega na zapoznaniu się nie tylko z ceną i zaletami danego produktu, ale jego parametrami technicznymi. Ma to szczególne znaczenie w przypadku cech certyfikowanych tzn. objętych rękojmią za sprawą norm. Jedną z najważniejszych jest stopień ochrony IP. Zapoznanie się z jego szczegółowymi wytycznymi pozwoli na bezpieczne użytkowanie urządzenia, a także da możliwość rozplanowania przestrzeni, jaką mamy zamiar wykończyć przy pomocy osprzętu elektrycznego.
Ostatnio na naszym blogu: 6 inspiracji lamp ogrodowych do Twojego ogrodu
Czym jest stopień ochrony IP?
Skrót IP pochodzi od angielskiego International Protection Rating i odnosi się do obudowy urządzeń elektrycznych. Wskazuje, jaki stopień ochrony zapewnia dany sprzęt, chroniąc wewnętrzne części przed wnikaniem obcych ciał stałych lub wody w różnych stanach skupienia. Oprócz skrótu mamy do czynienia również z dwoma cyframi. Pierwsza z nich określa stopień ochrony przed wnikaniem ciał stałych w układ urządzenia, w tym możliwości ingerencji człowieka (dotknięcie palcami lub całą dłonią, przypadkowy kontakt). Druga określa stopień ochrony przed wodą – rozpryskami, strumieniem bezpośrednim bądź całkowitym zalaniem). Skala dla ciał stałych obejmuje stopnie od 0 do 6, dla wodoszczelności od 0 do 9. Klasę IP obudowy określa się na podstawie badań i testów, które prowadzone są według sprecyzowanych i znormalizowanych pomiarów.
Skala IP
Sprawdzając, co kryje się pod cyframi stopnia ochrony IP, rozszyfrujemy konkretne właściwości wybranego przez nas sprzętu. Pozwoli to na dopasowanie sprzętu do urządzanego przez nas pomieszczenia lub miejsca, a także bezpieczne jego użytkowanie, bez narażania osób postronnych na wypadki na skutek awarii. Zarówno w przypadku skali stopnia ochrony przed ciałami stałymi, jak i wodą mamy do czynienia z cyfrą 0. Wówczas urządzenie nie zapewnia żadnej ochrony. Szczegółowy podział wygląda zaś następująco:
Skala stopnia ochrony przed ciałami stałymi:
1 – ochrona przed ciałami obcymi o średnicy minimum 50 mm,
2 – ochrona przed wnikaniem do urządzenia ciał obcych o średnicy minimum 12,5 mm,
3 – ochrona przed wnikaniem do urządzenia ciał obcych o średnicy minimum 2,5 mm,
4 – ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy minimum 1 mm,
5 – ochrona przed pyłem,
6 – ochrona pyłoszczelna.
Skala stopnia ochrony przed wodą:
1 – ochrona przed padającymi kroplami wody,
2 – ochrona przed pionowo padającymi kroplami wody przy wychyleniu obudowy do 15°,
3 – ochrona przed natryskiwaniem wodą,
4 – ochrona przed bryzgami wody z dowolnego kierunku,
5 – ochrona przed strugą wody,
6 – ochrona przed silną strugą wody,
7 – ochrona przed skutkami krótkotrwałego zanurzenia w wodzie,
8 – ochrona przed skutkami ciągłego zanurzenia w wodzie,
9 – ochrona przed zalaniem silną strugą wody pod ciśnieniem (80-100 bar i w temperaturze +80°C).
W praktyce wystarczy połączyć obie cyfry, aby dowiedzieć się, jak chronione jest wybrane przez nas urządzenie. Przykładowo: większość standardowych gniazd elektrycznych z tzw. bolcem posiada stopień ochrony IP20. Oznacza to, iż ich wnętrze chronione jest jedynie przed niewielką ingerencją człowieka, natomiast woda może wniknąć do nich bez najmniejszego problemu. Stopnie ochrony wyższe niż IP-44 są dostępne już tylko w gniazdach natynkowych.
W przypadku niektórych produktów specjalistycznych pojawiają się również oznaczenia literowe. Nie są one obowiązkowe, a producenci stosują je wówczas, gdy chcą uzupełnić informacje o urządzeniu. Przykładowo: litery stosuje się, gdy ochrona przed dostępem do niebezpiecznych części jest wyższa niż wynika to z oznaczenia pierwszą cyfrą charakterystyczną. W przypadku zakupu standardowych urządzeń użytku domowego nie powinniśmy mieć do czynienia z tego typu oznaczeniami. W razie jakichkolwiek wątpliwości warto jednak zapytać o radę doradcę lub konsultanta.
Gniazda IP-55 z serii Schneider Mureva Styl
Stopień IP w praktyce
Wydawać by się mogło, że sprzęt o największym stopniu ochrony będzie najlepszy do każdego pomieszczenia, a jego użytkowanie będzie w pełni bezpieczne. Tak naprawdę jednak większość sprzętów, które używamy na co dzień, nie wymaga aż tak wielkiej ochrony. Wspominane wcześniej gniazdka elektryczne ze stopniem ochrony IP20 mogą na pierwszy rzut oka zrazić do siebie wiele osób. Tak naprawdę jednak są one chronione należycie. Już sam fakt, że umieszczane są na ścianach sprawia, iż nie grozi im zalanie lub zachlapanie. Ich standardowe oprawy chronią zaś przed przypadkowymi dotknięciami. Stopień ochrony IP20 jest więc wystarczającym do większości pomieszczeń w naszych domach i mieszkaniach tj. sypialni, garderób czy salonów. Ważne jednak, aby zwracać na niego uwagę w miejscach newralgicznych, gdzie istnieje ryzyko kontaktu z wodą lub ciałami obcymi. Do takich miejsc w naszych domach i mieszkaniach należy kuchnia i łazienka. Tam ochrona urządzeń musi być wyższa. To samo dotyczy budynków oraz pomieszczeń gospodarczych i przemysłowych oraz urządzeń montowanych na zewnątrz. Sprzęt tego typu może być dodatkowo zabezpieczany poprzez przysłony. Warto pamiętać również o walorach estetycznych wybieranych przez nas urządzeń. Nowoczesny osprzęt elektryczny posiada zarówno wysoki stopień ochrony, jak i niezwykle kunsztowny design.
