Szykuje Ci się remont i nie wiesz jak połączyć włączniki w domu? Nasz poradnik Ci to ułatwi!
Podstawą prawidłowo realizowanych podłączeń elektrycznych jest zapewnienie bezpieczeństwa użytkownikom. Bardzo istotne jest to na etapie wyboru sposobów łączenia obwodów. Sporym i pozornie skomplikowanym wyzwaniem mogą wydawać się łączniki schodowe i krzyżowe. Początkujący elektryk, jeśli dowie się, że ma połączyć kilka rodzajów włączników, może być nieco przerażony. Tymczasem nie ma w tym nic trudnego, jeśli tylko wiemy z czym mamy do czynienia.
Co to jest włącznik krzyżowy?
Prawidłowa instalacja łączników schodowych i krzyżowych pozwala na kontrolowanie oświetlenia w różnych miejscach naszego domu. Włącznik krzyżowy stosowany jest do włączania i wyłączania obwodów niskiego napięcia, a wykorzystywany jest do tego, by pracował z przynajmniej dwóch różnych miejsc. Ze sprawnym funkcjonowaniem łącznika mamy do czynienia wtedy, gdy zostanie on wstawiony pomiędzy dwa łączniki schodowe. Prościej i mniej technicznie, łączniki krzyżowe podwójne czy potrójne pozwalają na zapalenie i gaszenie tego samego źródła światła, z kilku różnych miejsc w domu.
Łącznik krzyżowy a schodowy. Na czym polega różnica?
Do sterowania oświetleniem z dwóch różnych punktów niezbędna jest para łączników schodowych. Nazwa może być nieco myląca, choć faktycznie najpopularniejsze zastosowanie to klatki schodowe. O łącznikach schodowych piszemy też w naszym poradniku Jak podłączyć włącznik schodowy. Para łączników pozwala nam na zapalenie lampy, gdy na nie wchodzimy i zgaszenie, gdy jesteśmy na piętrze. Równie często ten typ instalacji stosowany jest, gdy chcemy wygodnie zarządzać oświetleniem długich korytarzy, czy innych ciągów komunikacyjnych. Ich instalacja jest stosunkowo prosta. Łączymy je ze sobą i do każdego z nich odrębnie doprowadzamy zasilanie. Z nieco bardziej skomplikowaną sytuacją mamy do czynienia, gdy chcemy sterować oświetleniem z więcej niż dwóch miejsc. Załóżmy, że mamy do czynienia z bardziej rozbudowaną klatką schodową i chcielibyśmy mieć możliwość uruchomienia oświetlenia z pozycji piwnicy, pierwszej kondygnacji i kolejnego piętra. Do wykonania takiej instalacji, będziemy musieli użyć zestawu łączników krzyżowych i schodowych. Praktycznie każdą instalacją elektryczną można rozbudować, dodając kolejne łączniki krzyżowe. Jeśli chcielibyśmy włączać i wyłączać oświetlenie z czterech różnych punktów, potrzebujemy dwóch łączników schodowych i dwóch łączników krzyżowych. Tyle tylko, że tak rozbudowana instalacja będzie wymagała użycia większej ilości przewodów i połączeń. Ze względów estetycznych, należy ją więc planować na etapie budowy lub generalnego remontu, a nie tylko lekkiego odświeżania wewnętrznego domu.
Jak podłączyć łączniki schodowe?
W pierwszej kolejności musimy omówić sposób podłączenia łącznika schodowego. Pamiętajmy, że instalacje rozpoczynamy zawsze od wyłączenia napięcia w tym obwodzie, w którym planujemy pracę. Następnie do pierwszego łącznika doprowadzamy przewód fazowy, a do drugiego lampę. Do lampy należy dodatkowo doprowadzić przewód neutralny oraz ochronny. Pomiędzy łącznikami niezbędne jest połączenie przy użyciu dwóch przewodów. Szczęśliwie dla domowych majsterkowiczów, dzięki zachowaniu określonych standardów, odróżnienie przewodów nie jest trudne. Przewody oznacza się po prostu odpowiednimi kolorami: fazowy jest w kolorze brązowym, a neutralny w niebieskim. Podobnie, za pomocą kolorów oznacza się obecnie produkowane łączniki.
Jak podłączyć łączniki krzyżowe ze schodowymi?
Z definicji łączników krzyżowych jasno wynika, że nie mogą funkcjonować samodzielnie. Jeśli chcemy sterować oświetleniem z trzech różnych miejsc, musimy połączyć ze sobą dwa łączniki schodowe oraz zainstalować pomiędzy nimi łącznik krzyżowy. Gdy interesuje nas możliwość zarządzania światłem z czterech miejsc, użyjemy dwóch łączników schodowych, a pomiędzy nimi zainstalujemy również dwa łączniki krzyżowe. Oczywiście, ilość łączników krzyżowych może być jeszcze większa, jeśli tylko zachodzi taka potrzeba? Ponownie, połączenie polega na podłączeniu zasilania do włącznika schodowego początkowego, przewody neutralny i ochronny łączymy w puszcze za pomocą złączek instalacyjnych, a pozostałe dwa przewody prowadzimy do łącznika krzyżowego i wpinamy w zaciski wejściowe. Kolejne dwa podpinamy w zaciski wyjściowe i prowadzimy na zaciski wejściowe łącznika schodowego końcowego.
Dobór łączników
Odpowiedni dobór przewodów, właściwe zamknięcie zacisków, umieszczenie ich w puszcze i właściwa instalacja jest zakończona. Warto w tym momencie skupić się na estetyce wykonania. Wybór łączników, ramek i klawiszy jest bardzo duży, dobrze zdecydować się na takie, które mają podświetlenie i zadbać o właściwy montaż końcowy. Zastosowanie łączników z podświetleniem razem z żarówkami LED lub energooszczędnymi może czasami wywoływać efekt rozbłysków światła, który łatwo wyeliminujemy, stosując kondensator przyłączony równolegle do kostki przyłączeniowej oprawy oświetlenia. Jako ciekawostkę wspomnijmy, że alternatywą dla włączników schodowych są tzw. przekaźniki bistabilne. To elementy sterujące, które generują impuls włączający i wyłączający, do instalacji oświetleniowej.
